SGP fractie raadpleegt haar leden over eventuele komst van windmolens in Molenlanden

VERSLAG LEDENBIJEENKOMST OVER WINDTURBINES OP 28 FEBRUARI 2024

In De Spil te Bleskensgraaf.

Aanwezig waren ca 50 leden. 

1 Opening

De fractievoorzitter Corné Egas opent de vergadering met het lezen van Jeremia 29:1-7 en Lucas 9: 40-44 en voor te gaan in gebed. Vervolgens verzorgt hij een meditatie aan de hand van Jeremia 29:7. Hierin wordt o.a. op onze vereiste gehoorzaamheid aan onze overheid gewezen.  Ook wanneer onze overheid ons maatregelen oplegt die niet naar onze zin zijn. Slechts wanneer deze tegen Gods Woord ingaan en wanneer wij een van Gods geboden hiermee overtreden, mogen wij de overheid niet maar moeten alleen Gods wet gehoorzamen.

2 Inleiding onderwerp

Vervolgens wordt door de fractievoorzitter het thema van deze avond ingeleid met een algemene inleiding in de problematiek van de energietransitie. Het is begonnen bij het sluiten van het klimaatakkoord in 2016, waarbij klimaatafspraken zijn gemaakt om te streven naar een beperking van de opwarming van de aarde met niet meer dan 2 graden, met een duidelijk zicht op 1,5 graad Celsius door beperking van uitstoot van stoffen die de opwarming verhogen.

Teneinde uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn, wil het kabinet vóór 2030 een CO2 reductie nastreven van 55% , waarbij het kabinet het beleid richt op 60% in 2030 om genoemde doelstelling voor 2030 met zekerheid te kunnen halen.  Doordat o.a. aardgas als energiebron problematisch wordt, niet alleen m.b.t. CO2 uitstoot, maar ook door afname van beschikbaarheid door oorzaken zoals sluiting Groninger gasvelden, wegvallen gas uit Rusland, afhankelijkheid van Qatar voor vloeibaar gas en toename van de vraag naar elektriciteit, wordt de behoefte aan andere vormen van elektriciteitsopwekking evident.

De overheid heeft gekozen voor een aanpak, voor het bereiken van de doelstellingen, door de uitvoering en het gezag neer te leggen bij de provincies. Om de gemeenten te laten meedenken en te zorgen voor draagvlak, is Nederland verdeeld in RES regio’s die de opdracht hebben een RES (een Regionale Energie Strategie) te ontwikkelen. Daarbij is opgedragen een ‘bod’ te doen voor het te leveren aandeel in de energietransitie en onderzoek te doen naar mogelijkheden voor de wijze waarop en waar de aangeboden duurzame energie zal worden opgewekt. 

3 Uitleg van het proces door wethouder Jan Lock

Jan Lock is zowel portefeuillehouder van de energietransitie in Molenlanden als voorzitter van de RES Alblasserwaard. Hij geeft een uitleg van het door de raden van Molenlanden en Gorinchem goedgekeurde proces dat wordt doorlopen, om tot een definitieve keuze te komen voor de locatie van de grote windturbines om aan het met de provincie overeengekomen aanbod van duurzame elektriciteitsopwekking van 1.150 TJ te voldoen in 2030.

De RES is een bestuurlijke opdracht. De resultaten worden vastgelegd in een RES-document, dat om de 2 jaar moet worden geactualiseerd. Thans ligt RES 1 voor, waarin om uitvoering te geven aan genoemde opdracht, de RES regio’s een voorstel gedaan hebben aan de provincie hoe en op welke wijze duurzame energie zal worden opgewekt, een zgn. ‘bod’. Als resultaat van een eerste verkenning is, vanuit een groslijst van locaties, een shortlist ontstaan van locaties die nu voorligt voor bespreking met de bevolking in het afgesproken participatie traject met alle betrokken partijen in de samenleving.

4 Presentatie Michel Simons

Michel Simons is projectleider voor het project ‘windverkenning RES Alblasserwaard’. Voor de presentatie zie bijlage 1. In zijn presentatie wordt de RES-opgave nader uiteengezet, met name die voor de Alblasserwaard.  Een overzicht wordt gegeven van hetgeen reeds is gebeurd en hoe de shortlist tot stand is gekomen. Hoewel de gemeenteraad van Gorinchem de locatie Avelingen heeft teruggetrokken, wordt deze wel meegenomen in de verkenning en is deze nog steeds opgenomen in de provinciale verordening als mogelijke locatie voor windturbines. De voor de gemeenteraden gehanteerde uitgangspunten voor het vervolg is nader toegelicht, evenals de van het gevolgde proces in 2024 en het vervolg hierna. De vormgeving van het participatie traject  wordt toegelicht.  De aan de orde komende thema’s die in de discussies en in de komende afwegingen voor de keuze van belang zijn, worden voor het voetlicht gebracht en besproken. De besproken thema’s zijn:  geluid, netcongestie, ecologie, slagschaduw, gezondheid en waardevermindering woningen . 

Hierbij wordt ook verwezen naar een presentatie gehouden tijdens een informatiebijeenkomst voor grondeigenaren op 14 februari 2024 (zie bijlage 2), waarvan een verslag op de gemeente site is te vinden. Hierin werd nader ingegaan op onderwerpen zoals vormen van financiële participatie en van belang zijnde thema’s voor initiatiefnemers en grondeigenaars. 

De RES Alblasserwaard is de kleinste RES regio van de 30 regio’s. 

5 Toelichting  standpunt SGP fractie door raadslid Pieter-Jacob Leenman.

( zie bijlage 3 voor complete presentatie)

Gestreefd wordt om het bod van 1150 TJ aan duurzame opgewekte elektriciteit  te realiseren in 2030, waarbij  50 uit zonenergie op daken van gebouwen en 50 % door windenergie.  Aanvankelijk was het idee om het grootste deel van de windenergie op te wekken vanuit het Gorinchemse Avelingen , hetgeen niet haalbaar is gebleken.

Vanuit het perspectief van rentmeesterschap en onze maatschappelijke en bestuurlijke verantwoordelijkheid wil de SGP haar verantwoordelijkheid niet uit de weg gaan.

Door het intrekken van de  locatie Avelingen voor plaatsing van windturbines door de gemeenteraad van Gorinchem is een bestuursovereenkomst gesloten tussen Molenlanden en Gorinchem, om samen te zoeken naar alternatieve locaties in het gehele RES gebied. Daartoe heeft de raad opdracht gegeven aan het college, inclusief een set heel duidelijke uitgangspunten voor dit zoekproces. Enkele uitgangspunten: intensieve participatie van onze inwoners en een maatschappelijk en financieel rendement voor de omwonenden van de molens.

Middels een aantal door beide raden aangenomen moties heeft de SGP hieraan nog aan toegevoegd de beperking van toepassing van windenergie tot 2050, waarbij dan op alternatieve opwekmogelijkheden moeten worden overgegaan en de voorwaarde van het ten goede komen van de opgewekte energie aan de lokale gebruikers.

De SGP vindt dat Gorinchem de morele plicht heeft om alsnog geschikte locaties te vinden op haar eigen grondgebied, ook al blijken de locaties in Molenlanden geschikter. Daarom is mede door de SGP een motie ingediend om 4 van de 6-10 molens als vertrekpunt te nemen voor Molenlanden.

De SGP heeft ingestemd met een proces om te komen tot een duidelijke inzicht op basis waarvan uiteindelijk keuzes gemaakt kunnen worden. Thans bevinden we ons midden in dit proces en hebben daarom ingestemd met het vaststellen van een shortlist als onderdeel en tussenfase in dit proces, zonder al bij voorbaat uitspraken te doen over de uitkomst van de later te nemen keuze. B.v. dat betekent niet dat de SGP vóór windmolens op de locaties K, L en M zou zijn op grond van instemming  met de shortlist. In de beeldvorming en de media wordt dit nogal eens met elkaar verward.

De uiteindelijke keuze wil de SGP fractie maken op grond van een aantal afwegingen op basis van duidelijke uitgangspunten, met name genoemd in bijlage 3.

6 Discussie

De volgende onderwerpen zijn aan de orde gekomen ( zie bijlage 4) en gestelde vragen zijn als volgt beantwoord en samengevat:

1)      Met de andere nabij liggende regio’s (Regio Drechtsteden met o.a. Hardinxveld-Giessendam, Sliedrecht en Papendrecht) bestaan contacten op bestuurlijk niveau om de gemeenschappelijke belangen te behartigen en zorgvuldig met elkaar af te stemmen. 

2)      Kernenergie wordt gezien als een alternatief voor duurzame elektriciteitsopwekking op regionaal niveau op de wat langere termijn ,  waarvan de toepassing pas reëel wordt geacht na 2050, vanwege de tijd die nodig is om tot een uitontwikkeld concept te komen.

3)      De ontstane situatie wat betreft de locatie Avelingen als DE locatie voor opwek van windenergie voor de RES Molenlanden/Gorinchem wordt gezien als een gezamenlijk probleem, die als goede partners moet worden opgelost.

4)      De verwachting is dat de vraag in de toekomst zal toenemen, waarbij de opdracht alleen maar groter wordt. Na 2050 zal de situatie opnieuw bezien worden en zal gebruik gemaakt moeten worden van  alternatieve bronnen en innovaties . Een door de raad aangenomen SGP motie stelt daarbij dat dan de windturbines als energie opwekkers hierdoor vervangen moeten worden.

5)      Conform het standpunt van de provincie is er geen sprake van grensaanpassingen van het ‘Groene Hart’, teneinde het huidige karakter van bepaalde gebiedsdelen niet aan te tasten.

6)      Er wordt nog onderzoek gedaan naar eventuele beperkingen voor het plaatsen van windmolens die opgelegd worden door de bodemgesteldheid van het gebied op relevante locaties.

7)      Uitgangspunt is dat de vereiste windmolens ( geschat ca 3) op 1 locatie zullen worden opgesteld. De locatie zelf wordt gekozen op basis van diverse afgewogen vooraf opgestelde factoren en uitgangspunten.

8)      Door het ontwikkelen van zgn. energiehubs, waarbij zowel opwek, opslag als verbruik van de opgewekte energie lokaal gebundeld worden (b.v. industrie terreinen), kan de opgewekte energie ook lokaal afgenomen worden.

9)      Er wordt gestreefd naar socialisering van grondvergoedingen, waarbij zowel de grondeigenaren als de omwonenden kunnen meeprofiteren van de lokale opwekking van elektriciteit.

10)   De voordelen van opstelling van windturbines op zee kunnen binnen de RES regio niet worden benut, aangezien deze landelijk worden bepaald.

11)   Kosten van onderzoeken die nog gedaan moeten worden om lokale randvoorwaarden vast te stellen (zoals invloed van vogelschade, gezondheidsaspecten en bodemgesteldheid) zullen vanuit het projectbudget bekostigd en uiteindelijk worden belast bij de ontwikkelaar.

Na afloop sluit de fractievoorzitter Corné Egas de bijeenkomst met dankgebed.

(PS. De bijlagen waarnaar wordt verwezen, worden later toegevoegd.)